Malfatti, Graz, Novaes e Aita: as mulheres (esquecidas) da Semanaonabet powder uses in hindiArte Modernaonabet powder uses in hindi22:onabet powder uses in hindi

Folheto da Semanaonabet powder uses in hindiArte Moderna

Crédito, KARINA BACCI/DIVULGAÇÃO

Legenda da foto, Folheto da Semanaonabet powder uses in hindiArte Moderna

A pintora paulista foi,onabet powder uses in hindifato, umas das principais modernistas do país, "mas não participou da Semanaonabet powder uses in hindiArte Moderna. Nenhumaonabet powder uses in hindisuas obras esteve presente no festival artístico", conta a professora da UnB.

Corrigindo a história: Aina, Gomide Graz e Novaes

Segundo os registros, apenas quatro mulheres participaram da Semanaonabet powder uses in hindiArte Moderna: as artistas visuais Anita Malfatti, Gomide Graz e Zina Aita; e a pianista Guiomar Novaes.

"Considerando-se a época, é natural que o númeroonabet powder uses in hindiparticipantes mulheres tenha sido pequeno, afinal, no Brasil do início do século 20 ainda predominava a ideiaonabet powder uses in hindiarte feminina e arte masculina", explica a professora do Institutoonabet powder uses in hindiEstudos Brasileiros da Universidadeonabet powder uses in hindiSão Paulo (USP) Mayra Laudanna.

A professora Pugliese lembra que fazia parte da cultura burguesa da décadaonabet powder uses in hindi1920 que as mulheres dessas famílias "escrevessem poesia e mesmo desenhassem ou pintassem, preferencialmente aquarelas", e que "tocassem ou pelo menos tivessem aprendido um instrumento musical".

"Escultura, nem pensar; era considerada excessivamente masculina", afirma.

No entanto, não era incentivado que as mulheres se profissionalizassem, uma vez que seus conhecimentos artísticos "deveriam restringir-se ao espaço privadoonabet powder uses in hindisuas residências, dentro dos limites permitidos primeiro pelo pai e depois pelo marido", diz a professora da UnB.

Além das diferençasonabet powder uses in hindigênero, a própria definiçãoonabet powder uses in hindiarte da época impôs barreiras à popularização das artistas ligadas à decoração, como a tapeçaria e a cerâmica.

"Precisamos com urgência rever as hierarquias da história da arte para entender melhor o que foi a experiência modernista, que não se limitou ao espaço da tela, da moldura", ressalta a professora do Institutoonabet powder uses in hindiEstudos Brasileiros da USP Ana Paula Cavalcanti Simioni.

Autora do livro "Mulheres modernistas: estratégiasonabet powder uses in hindiconsagração da arte brasileira", que será publicado neste semestre, Simioni explica que um dos objetivos da arte modernista foi oonabet powder uses in hinditransformar os objetos do dia a dia. "Promover a ruptura com a separação entre arte e vida que se tinha", diz.

"Isso levará a uma compreensão mais generosa e contextualizada da relevânciaonabet powder uses in hindiRegina Graz [tapeceira] e Zina Aita [ceramista] para a arte moderna", sugere Simioni.

Jáonabet powder uses in hindirelação ao esquecimento da participação da pianista Guiomar Novaes na Semanaonabet powder uses in hindiArte Moderna, a professora Laudanna sugere que o motivo pode ser a musicista "ter se indisposto com o evento devido a algumas paródias ocorridas antesonabet powder uses in hindisua apresentação no Teatro Municipalonabet powder uses in hindiSão Paulo", afirma.

Zina Aita

Márioonabet powder uses in hindiAndrade (sentado), Anita Malfatti (sentada, ao centro) e Zina Aita (à esquerdaonabet powder uses in hindiAnita)onabet powder uses in hindiSão Pauloonabet powder uses in hindi1922

Crédito, Domínio público

Legenda da foto, Márioonabet powder uses in hindiAndrade (sentado), Anita Malfatti (sentada, ao centro) e Zina Aita (à esquerdaonabet powder uses in hindiAnita)onabet powder uses in hindiSão Pauloonabet powder uses in hindi1922

A artista plástica Tereza Aita, conhecida como Zina, nasceuonabet powder uses in hindiBelo Horizonte, Minas Gerais,onabet powder uses in hindi1900, e estudou desenho, pintura e cerâmica na Itália dos 14 aos 18 anos.

Quando retornou ao Brasil,onabet powder uses in hindi1918, teve contato com o modernismo por meio, principalmente, dos amigos Anita Malfatti e Márioonabet powder uses in hindiAndrade.

Apesaronabet powder uses in hindiser considerada precursora do modernismoonabet powder uses in hindiMinas Gerais por causaonabet powder uses in hindiuma exposição individual feita na capital mineiraonabet powder uses in hindi1920, Laudanna aponta que a lacuna sobre a obraonabet powder uses in hindiAita no Brasil é enorme.

"Ainda hoje, pouco se sabe e quase nada se conhece dos trabalhosonabet powder uses in hindiZina Aina", diz Laudanna. "Ela basicamente foi esquecida por faltaonabet powder uses in hindipesquisas [no Brasil] e por se localizar pouquíssimas obras suas".

A professora Pugliese também destaca o retornoonabet powder uses in hindiZina à Itália logo após a Semanaonabet powder uses in hindiArte Moderna,onabet powder uses in hindi1924, tendo permanecido no país até aonabet powder uses in hindimorte,onabet powder uses in hindi1967, e aonabet powder uses in hindipreferência pela cerâmica.

"A desvalorização da cerâmica, taxada como arte decorativa (inclusive entre os artistas homens) não favoreceu seu reconhecimento como artista maior no meio das artes plásticas [modernistas]", acrescenta Pugliese.

"Sua produção permanece pouco conhecida, e grande parteonabet powder uses in hindisuas obras não é datada", afirma trechoonabet powder uses in hindisua biografia na enciclopédia do Itaú Cultural.

Regina Gomide Graz

Retratoonabet powder uses in hindiRegina Gomide Graz

Crédito, Enciclopédia Itaú Culturalonabet powder uses in hindiArte e Cultura Brasi

Legenda da foto, Retratoonabet powder uses in hindiRegina Gomide Graz feito pelo seu irmão, Antônio Gomide

A pintora, decoradora e tapeceira Regina Gomide Graz nasceuonabet powder uses in hindiItapetininga (SP)onabet powder uses in hindi1897. Após estudaronabet powder uses in hindiGenebra, na Suíça, Graz retornou ao Brasilonabet powder uses in hindi1920, se aproximou dos modernistas e expôsonabet powder uses in hindiobraonabet powder uses in hinditapeçaria na Semanaonabet powder uses in hindiArte Moderna. Foi pioneira no interesse pela tradição indígena brasileira, tendo estudado a tecelagem indígena do Alto Amazonas para compor parteonabet powder uses in hindisua obra.

"Regina Gomide Graz foi a introdutora das artes decorativas modernas no Brasil,onabet powder uses in hindiespecial nos suportes têxteis. Participouonabet powder uses in hindium projetoonabet powder uses in hindimodernização da decoraçãoonabet powder uses in hindilaresonabet powder uses in hindiSão Paulo, ao ladoonabet powder uses in hindiseu esposo, o artista suíço John Graz e seu irmão, o artista Antonio Gomide", conta Simioni.

A artista é considerada uma das mais produtivas do Modernismo brasileiro entre 1920 e 1940, masonabet powder uses in hindiobra foi reduzida pela história como "colaboradora" do marido John Graz e do irmão Antônio Gomide. Em livros, Regina é descrita como "esposa" e "irmã"onabet powder uses in hindiartistas, quase nunca como "autora".

Exposição dos tapetesonabet powder uses in hindiRegina Gomide

Crédito, Domínio público

Legenda da foto, Exposição dos tapetesonabet powder uses in hindiRegina Gomide Grazonabet powder uses in hindi1925

Além disso, "em virtudeonabet powder uses in hindisua escolha por materialidades menos valorizadas pela história da arte (decoração, arte têxtil), Regina acabou ocupando um lugar menor, mas que vem sido revisto", diz Simioni.

Guiomar Novaes

Retrato da pianista Guiomar Novaes

Crédito, REPRODUÇÃO INSTITUTO PIANO BRASILEIRO

Legenda da foto, Retrato da pianista Guiomar Novaes

A pianista se apresentou na terceira noite do eventoonabet powder uses in hindium recital com obrasonabet powder uses in hindiDebussy e Villa-Lobos. Teria sido a única artista daquela noite no Teatro Municipal a ter uma plateiaonabet powder uses in hindisilêncio durante aonabet powder uses in hindiapresentação e,onabet powder uses in hindiseguida, receber aplausos calorosos do público.

Apesar do sucesso entre o público, Novaes deu uma entrevista na época afirmando estar triste com "peças satíricas à músicaonabet powder uses in hindiChopin" que marcaram a segunda noiteonabet powder uses in hindiapresentações. A pianista teria se sentido ofendida, uma vez que Chopin era aonabet powder uses in hindiespecialidade.

Novaes nasceuonabet powder uses in hindiSão João da Boa Vista, interior paulista,onabet powder uses in hindi1894. Começou a tocar piano aos 4 anos e, aos 15, se mudou para a Europa para estudar música.

A musicista teve uma sólida carreira internacional, tendo se apresentado para personalidades como a Rainha Elizabeth 2ª e o presidente americano Franklin Roosevelt. Ela já era uma das pianistas mais prestigiadas do Brasil quando se apresentou na Semanaonabet powder uses in hindiArte Moderna.

Malfatti, a primeira modernista

A discreta e tímida Anita Malfatti produziu "uma arte distante dos padrões vigentes [os padrões europeus] antes mesmoonabet powder uses in hindi1922", diz Laudanna. Por isso, segundo a professora, Malfatti é considerada a primeira pintora modernista do Brasil.

Anita Malfattionabet powder uses in hindifotoonabet powder uses in hindi1912

Crédito, Domínio público

Legenda da foto, Anita Malfattionabet powder uses in hindifotoonabet powder uses in hindi1912

Filhaonabet powder uses in hindium imigrante italiano, Malfatti nasceuonabet powder uses in hindi1889onabet powder uses in hindiSão Paulo. Em 1910, se mudou para a Alemanha para estudar artes. Em seguida, foi para os Estados Unidos, onde produziu uma sérieonabet powder uses in hindinus artísticos - um escândalo para os conservadores da época.

Em 1917, jáonabet powder uses in hindivolta ao Brasil, a pintora realizou uma exposição individualonabet powder uses in hindiSão Paulo intitulada "Exposiçãoonabet powder uses in hindiPintura Moderna", que serviuonabet powder uses in hindiestopim para a Semanaonabet powder uses in hindiArte Moderna, cinco anos depois.

Isso porque, assim como o eventoonabet powder uses in hindi1922, que não foi bem recebido por parte do público, a exposição individualonabet powder uses in hindiMalfattionabet powder uses in hindi1917 foi ferozmente criticada por Monteiro Lobatoonabet powder uses in hindium texto intitulado "Paranóia ou Mistificação?".

"Após a crítica negativaonabet powder uses in hindiMonteiro Lobato, Oswaldonabet powder uses in hindiAndrade, Di Cavalcanti e outros saíramonabet powder uses in hindidefesaonabet powder uses in hindiAnita nos jornais. Foi aí que estes artistas tomaram consciência do que os unia: um desejoonabet powder uses in hindiinovação eonabet powder uses in hindise contraporem aos parâmetros da crítica eonabet powder uses in hindigosto entãoonabet powder uses in hindivigor", comenta Simioni.

A exposiçãoonabet powder uses in hindi1917 foi lembrada pelos críticos e pelos jornais nos anosonabet powder uses in hindique se seguiram. Ora lembravam da coragem e originalidadeonabet powder uses in hindiMalfatti, ora retomavam as críticasonabet powder uses in hindiLobato.

"Ainda que Malfatti não tenha se concretizado como a cabeça do movimento modernista, posição inicialmente assumida por Victor Brecheret, a artista continuou sendo, na Semanaonabet powder uses in hindiArte Moderna, a personificação do escândalo da arte modernista", explica Pugliese.

O projeto "Ver Anitta", da professora Laudanna, hospedado no site da USP, recuperou entrevistasonabet powder uses in hindiMalfatti sobre a repercussãoonabet powder uses in hindisua exposição anterior à Semanaonabet powder uses in hindiArte Moderna.

Em 1955, a pintora afirmou ao jornal A Gazeta que não tinha ideiaonabet powder uses in hindique suas obrasonabet powder uses in hindi1917 seriam encaradas como uma "revolução".

"Achei que era natural aquilo", disse Anita à Gazeta sobre a críticaonabet powder uses in hindiLobato.

"Apenas não tomei aquilo tudo como uma revolução nem imaginei o que iria causar mais tarde. Apenas quando o movimento tomou conta da literatura, da música e das outras artes,onabet powder uses in hindigeral, foi que avaliei o que estava acontecendo", continuou a artista modernista.

Malfatti expôs cercaonabet powder uses in hindidez obras durante a Semanaonabet powder uses in hindiArte Moderna

"Estávamos completamente felizes apesar dos protestos e vaias. O Villa executou um tremendo concerto sinfônicoonabet powder uses in hindiabalar as paredes do velho Municipal, na noitadaonabet powder uses in hindisexta-feira. Assim terminava a Semana. Tínhamos feito algo que só vinte ou trinta anos depois poderíamos registrar assim: deixamos um ponto luminoso na história da cultura da Cidadeonabet powder uses in hindiSão Paulo", afirmou Malfattionabet powder uses in hindi1954 ao jornal O Carioca.

Reescrevendo Tarsila na Semana

Tarsila, poronabet powder uses in hindivez, alémonabet powder uses in hindinão ter participado do evento, foi apresentada aos modernistas fomentadores da Semana, Oswaldonabet powder uses in hindiAndrade, Marioonabet powder uses in hindiAndrade e Menotti del Picchia, meses depois do evento, por intermédioonabet powder uses in hindiAnita Malfatti,onabet powder uses in hindiconhecida desde 1919.

"Tarsila passou a conviver com eles após a Semana. Juntos, formaram o 'Grupo dos Cinco', que se manteve unidoonabet powder uses in hinditorno da ideiaonabet powder uses in hindiproduzir uma arte 'brasileira'", resgata Laudanna.

O "Grupo dos Cinco" durou apenas alguns meses, contudo.

"O grupo se desfaz com o retornoonabet powder uses in hindiTarsila para a Europa ainda no mesmo anoonabet powder uses in hindi1922", diz a professora da USP.

"A Semana foi se construindo como um "mito fundador" posteriormente, assim como se foi construindo Tarsila como a musa do modernismo, eonabet powder uses in hindialgum momento se atrelou uma coisa a outra, mas isso não tem nenhuma veracidade", conclui a professora Simioni.

Línea

onabet powder uses in hindi Sabia que a BBC está também no Telegram? Inscreva-se no canal onabet powder uses in hindi .

onabet powder uses in hindi Já assistiu aos nossos novos vídeos no YouTube onabet powder uses in hindi ? Inscreva-se no nosso canal!

Pule YouTube post, 1
Aceita conteúdo do Google YouTube?

Este item inclui conteúdo extraído do Google YouTube. Pedimosonabet powder uses in hindiautorização antes que algo seja carregado, pois eles podem estar utilizando cookies e outras tecnologias. Você pode consultar a políticaonabet powder uses in hindiusoonabet powder uses in hindicookies e os termosonabet powder uses in hindiprivacidade do Google YouTube antesonabet powder uses in hindiconcordar. Para acessar o conteúdo cliqueonabet powder uses in hindi"aceitar e continuar".

Alerta: Conteúdoonabet powder uses in hinditerceiros pode conter publicidade

Finalonabet powder uses in hindiYouTube post, 1

Pule YouTube post, 2
Aceita conteúdo do Google YouTube?

Este item inclui conteúdo extraído do Google YouTube. Pedimosonabet powder uses in hindiautorização antes que algo seja carregado, pois eles podem estar utilizando cookies e outras tecnologias. Você pode consultar a políticaonabet powder uses in hindiusoonabet powder uses in hindicookies e os termosonabet powder uses in hindiprivacidade do Google YouTube antesonabet powder uses in hindiconcordar. Para acessar o conteúdo cliqueonabet powder uses in hindi"aceitar e continuar".

Alerta: Conteúdoonabet powder uses in hinditerceiros pode conter publicidade

Finalonabet powder uses in hindiYouTube post, 2

Pule YouTube post, 3
Aceita conteúdo do Google YouTube?

Este item inclui conteúdo extraído do Google YouTube. Pedimosonabet powder uses in hindiautorização antes que algo seja carregado, pois eles podem estar utilizando cookies e outras tecnologias. Você pode consultar a políticaonabet powder uses in hindiusoonabet powder uses in hindicookies e os termosonabet powder uses in hindiprivacidade do Google YouTube antesonabet powder uses in hindiconcordar. Para acessar o conteúdo cliqueonabet powder uses in hindi"aceitar e continuar".

Alerta: Conteúdoonabet powder uses in hinditerceiros pode conter publicidade

Finalonabet powder uses in hindiYouTube post, 3